از همان ابتدا که مردمان دریادل بندرانزلی در سفر مرحوم آیت الله هاشمی، ریاست وقت جمهوری اسلامی ایران، فریاد آزادی بندر را سردادند، منطقه آزاد انزلی همچون فرزندی در دامان شهرستان بندرانزلی شکل گرفت و به مرور زمان و با ارتزاق از درآمدهای ادارات کل موجود در آن مسیر رشد و توسعه خود را طی کرد تا بدانجا که امروزه این فرزند به جوانی برومند مبدل گشته که از قضا خواستگاران بی‌شماری نیز دارد و این موضوع با توجه به وقایع و حواشی پیرامون بازتعریف و اصلاح محدوده این منطقه، تلاش شوم نافرجام برای تغییر نام، سهم‌خواهی‌ها و … کتمان‌ناپذیر است.

در طول سالیان گذشته اصلی ترین خواسته مردم بندرانزلی، که کاملا بحق و بجا نیز می‌باشد، الحاق کل شهرستان بندرانزلی به محدوده منطقه آزاد انزلی بوده‌است تا بلکه بعد از سال‌ها صبر و چشم‌انتظاری برای رسیدن به بلوغ، این مولود بتواند حق فرزندی خویش را بیش از پیش بجای آورد که متاسفانه تاکنون این مهم محقق نشده‌است. قطعاً نگاه انزلیچی ها به این مسئله، دگماتیک و جزم اندیشانه نیست و موافق بهره‌مندی همه گیلانیان از مزایای منطقه آزاد انزلی هستند اما حق آنان به عنوان بانیان اصلی شکل‌گیریِ این پتانسیل اقتصادی و اجتماعی با وجود برخی شیطنت‌های گاه و بی‌گاه خناسان انکار ناپذیر است. شیطنت‌هایی که اندک اندک سبب ایجاد دیواری از بی‌اعتمادی در میان فعالان رسانه‌ای و اجتماعی شهرستان شده‌است.

زبان فرهنگ همیشه راهگشاست

بندرانزلی و منطقه آزاد انزلی هیچ‌گاه از یکدیگر جدا نبوده‌اند و نخواهند بود اما با وجود تلاش‌های فراوان از سوی دلسوزان، هنوز راه نرفته بسیار دارند. شاید اولین قدم برای رهسپاری در این هزار راه نرفته، ریختن دیوار بی‌اعتمادی است که قطعا بستر را برای قدم‌های بعدی آماده‌تر می‌کند.

فعالیت‌های مشترک مابین فعالان اجتماعی، فرهنگی، هنری و ورزشی بندرانزلی و منطقه آزاد انزلی سابقه درخوری دارد که از آن جمله می‌توان به جشنواره ملی فرهنگی هنری تالاب دوخان به عنوان یکی از محرک‌های اصلی ایجاد دغدغه جمعی برای نجات ملی تالاب انزلی و نمونه بارز این همراهی ها در کنار برگزاری انواع نشست‌ها، همایش‌ها، رویدادهای فرهنگی و ورزشی اشاره کرد. حالا نیز دیپلماسی فرهنگی می‌تواند از پسِ این دیوار منحوس، راهگشای بسیاری از مسائل باشد.

شهریور و مهرماهی که گذشت، اتفاقاتی رخ داد که شاید بتواند نقطه عطفی برای وصال مادر و فرزند باشد. اتفاقاتی که شاید به دلیل همین دیوار بی‌اعتمادی دور از چشمان تیزبین رسانه‌های کوشا و تلاشگر بندرانزلی باقی ماند.
از جمله این تلاش‌ها می‌توان به درخواست معاونت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد انزلی برای برگزاری جلسه با اعضای شورای شهر بندرانزلی در محل این شورا با حضور برخی از مدیران انزلی چی این سازمان برای ایجاد فهم و زبان مشترک در راستای قرابت هرچه بیشتر دو سوی این ماجرا اشاره کرد، دیداری که شوربختانه جمله کلیدی آن از زبان سید حجت مهدوی سعیدی در هیچ رسانه‌ای انتشار نیافت: «منطقه آزاد انزلی باید سرش بر بالین شهر بندرانزلی باشد و هر اتفاقی که می‌خواهد در گیلان رخ دهد باید نقطه عطف آن بندرانزلی و منطقه آزاد انزلی باشد». شاید در وهله اول تنها کارکرد رسانه‌ای این سخن به ذهن متبادر گردد اما وقتی اهمیت آن عیان می‌شود که بدانیم معاونت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد انزلی پیش از برگزاری این جلسه طی چند روز از اکثر قریب به اتفاق اماکن و المان‌های گردشگری شهرستان بندرانزلی (به صورت غیررسمی و به دور از تکلفات) بازدید کرده تا نسبت به داشته‌ها و نقاط اشتراک ممکنه آگاهی نسبی حاصل نماید که از آن جمله می‌توان به بازدید از مزار شهید بایندر در محوطه اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان، مناره ٢٠۵ ساله بندرانزلی، کلیساهای مریم مقدس و پروتستان بندرانزلی، کاخ موزه، محل ترنم موزیک، آرامستان لهستانی‌ها، مرکز بازدیدکنندگان تالاب بین‌المللی انزلی و… اشاره کرد، اماکنی که شاید بسیاری از مسئولان شهری نیز تاکنون از همه آنها بازدید نکرده‌اند. این‌ها را می‌توان در کنار تلاش‌های مقدماتی صورت گرفته برای پیگیری موضوع خواهرخواندگی بندرانزلی با یکی از شهرهای لهستان (حتی استقبال از پیشنهاد حمایت منطقه آزاد انزلی از به رشته تحریر درآمدن کتابی با بهره گیری از روایات داستانی مهمان نوازی مردم بندرانزلی از آوارگان لهستانی در دوران جنگ جهانی به عنوان اهرمی فرهنگی برای مبارزه با ایران هراسی)، جلسات با برخی از فعالان اجتماعی و فرهنگی شهرستان، اختصاص غرفه مجزا برای معرفی جاذبه‌های شهرستان در نمایشگاه گردشگری سازمان منطقه آزاد انزلی همزمان با هفته گردشگری و دعوت از ریاست شورا و شهردار بندرانزلی برای حضور در سلسله رویدادهای مرتبط با گرامیداشت این هفته، پیگیری مسائل و حمایت از کانون ناشنوایان سکوت سپید بندرانزلی جهت توانمندسازی اعضای آن، تلاش در جهت ارتباط هر چه بیشتر واحدهای دانشگاهی شهرستان با سازمان و … شایسته تقدیر دانست. جالب این‌که همان دیوار بی‌اعتمادی سبب شد حضور نماینده شهرستان همجوار (به دعوت مدیر مجموعه گردشگری به عنوان میزبان) در نشست تخصصی گردشگری این سازمان با حضور فعالان استان و شهرستان و خلاء حضور شهردار، رئیس شورای شهر و نماینده بندرانزلی- علیرغم دعوت چندباره و به دلیل مشغله – (با وجود این که نشست مذکور در دل شهر بندرانزلی و خارج از مرزهای ظاهری منطقه آزاد انزلی برگزار شد) مستمسک حواشی رسانه‌ای گردد بی آن که جایی منتشر شود که مهدوی سعیدی در افتتاحیه نمایشگاه دستاوردهای گردشگری سازمان منطقه آزاد انزلی (نقل به مضمون) گفت که بندرانزلی و منطقه آزاد انزلی از یکدیگر جدا نیستند و به عنوان یک لاهیجانی عرض می‌کنم آمده‌ام این غزل جدایی را به پایان برسانم.

حال با توجه به رشد کمی مدیران انزلیچی در بدنه سازمان منطقه آزاد انزلی و حتی حضور جوانان این دیار در هیئت مدیره و حلقه معاونین آن، تاکید مدیرعامل این سازمان بر گسترش فعالیت‌های فرهنگی و گردشگری با شهرستان، رویکرد مثبت نماینده جدید بندرانزلی در احقاق حق طبیعی مردم از مواهب و مزایای فرزند خویش و همچنین عزم جدی معاونت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد انزلی، وقت آن فرا رسیده تا فعالان اجتماعی، فرهنگی و بخصوص اهالی رسانه و قلم و در کنار ایشان سمن‌های شهرستان، حلقه وصلی باشند برای ریختن دیوار بی‌اعتمادی سال‌های اخیر و آغازگری باشند برای هزار راه نرفته. راهی که قطعاً می‌تواند روزی به الحاق کل شهرستان بندرانزلی به حوزه استحفاظی منطقه آزاد انزلی بینجامد و مادر و فرزند در آغوش یکدیگر به آرامشی ابدی دست یابند.

میلاد سلطانی آزاد